Su¨ªomh nua d¨²chas.ie seolta

Su¨ªomh nua d¨²chas.ie agus Baili¨²ch¨¢n Grianghraf seolta ag Joe McHugh T.D.

Sheol Pr¨ªomh-Aire an Rialtais agus Aire St¨¢it don Ghaeilge, don Ghaeltacht agus do na hOile¨¢in, Joe McHugh T.D., su¨ªomh athdheartha d¨²chas.ie agus leagan digitithe de Bhaili¨²ch¨¢n Grianghraf Chnuasach Bh¨¦aloideas ?ireann ag ¨®c¨¢id i Leabharlann N¨¢isi¨²nta na h?ireann ar¨¦ir (D¨¦ M¨¢irt, an 26 Me¨¢n F¨®mhair).

Rinneadh su¨ªomh nua a dhearadh le freastal ar na hacmhainn¨ª agus feidhmeanna breise a cuireadh le su¨ªomh d¨²chas.ie ¨® seoladh den ch¨¦ad uair ag deireadh 2013 ¨¦. Is ¨¦ an Baili¨²ch¨¢n Grianghraf, a seoladh mar chuid den ¨®c¨¢id ar¨¦ir, an acmhainn is d¨¦ana¨ª a cuireadh leis an su¨ªomh. T¨¢ c.10,000 grianghraf ¨®n gCnuasach digitithe, catal¨®gaithe agus curtha ar f¨¢il ar d¨²chas.ie.

Baineann cuid mhaith de na grianghraif le t¨²s an fichi¨² haois agus t¨¢ grianghraif ann a th¨®g idir ghrianghrafad¨®ir¨ª gairmi¨²la, bhailitheoir¨ª Choimisi¨²n B¨¦aloideasa ?ireann agus dhaoine eile. T¨¢ na grianghraif rangaithe de r¨¦ir 14 ¨¢bhar a chl¨²da¨ªonn f¨¦ilte, toibreacha beannaithe, lonna¨ªocht, an pobal, cluich¨ª & caithimh aimsire agus baili¨² an bh¨¦aloidis, ar nd¨®igh. T¨¢ obair an Choimisi¨²in le brath i ngrianghraif de sc¨¦alaithe m¨®r le r¨¢ ar n¨®s Se¨¢n ? Conaill, Peig Sayers agus Tom¨¢s ? Criomhthain. Chomh maith leis sin, t¨¢ baili¨²ch¨¢n bre¨¢ grianghraf a th¨®g Michael J. Murphy le linn d¨® bheith ag baili¨² b¨¦aloidis go h¨¢irithe i gCo. Aontroma, Ard Mhacha agus L¨². C¨¦ gur f¨ªor a r¨¢ go bhfuil b¨¦im ar leith ar shaol na tuaithe n¨ª dhearnadh faill¨ª i mbailte agus i gcathracha na t¨ªre. Baineann formh¨®r na ngrianghraf uirbeach le Baile ?tha Cliath agus go h¨¢irithe le tionscnamh bailithe b¨¦aloidis a tharla i dt¨²s na 1980id¨ª. T¨¢ taifead sp¨¦isi¨²il d¨¦anta de na daoine, de na h¨¢iteanna agus de ghn¨¦ithe ¨¦ags¨²la de shaol na hardchathrach.

Chomh maith leis sin, t¨¢ ¨¢bhar ¨® gach ceann de na 26 contae a ghlac p¨¢irt i Sc¨¦im na Scol in 1937-39 ar f¨¢il ar an su¨ªomh. Cuireadh t¨²s le Meitheal D¨²chas.ie in Earrach 2015, tionscadal tras-scr¨ªofa at¨¢ ar cheann de na tionscadal sluafhoinsithe is rath¨²la d¨¢ leith¨¦id ar domhan. Bh¨ª baill ¨¢irithe den Mheitheal ¨® ?irinn, Cheanada agus na St¨¢it Aontaithe i l¨¢thair ag an ¨®c¨¢id ar¨¦ir.

D¨²irt Joe McHugh T.D., ¡®T¨¢ an-¨¢thas orm su¨ªomh nua d¨²chas.ie a sheoladh inniu, mar aon leis an mbaili¨²ch¨¢n is d¨¦ana¨ª, an Baili¨²ch¨¢n Grianghraf. Chuir an ch¨¦ad leagan de d¨²chas.ie ar chumas an phobail ar l¨ªne dul i ngleic le hoidhreacht na t¨ªre seo tr¨ª scr¨ªbhinn¨ª ph¨¢ist¨ª scoile na 1930id¨ª mar at¨¢ tiomsaithe i mBaili¨²ch¨¢n na Scol. Nochtfaidh an leagan nua seo den su¨ªomh, agus an Baili¨²ch¨¢n Grianghraf, radharc eile ar oidhreacht shaibhir ilghn¨¦itheach na h?ireann agus na m¨ªlte grianghraf ¨® thr¨¦imhs¨ª agus ¨® cheantair ¨¦ags¨²la le f¨¢il go saor¨¢ideach tr¨ª na h¨¢iseanna brabhs¨¢la. Cuirfidh an baili¨²ch¨¢n nua seo le luach d¨²chas.ie mar acmhainn dhigiteach oidhreachta. Baintear ¨²s¨¢id, agus taitneamh, as an su¨ªomh n¨ª amh¨¢in in ?irinn ach ar fud an domhain agus t¨¢im cinnte go m¨¦ad¨®idh ar an sp¨¦is agus ar an taca¨ªocht sin le seoladh D¨²chas 2.0 anocht.¡¯

Cuireann ?ireannaigh agus lucht an diasp¨®ra araon suim sa su¨ªomh seo. T¨¢ l¨ªon m¨®r ¨²s¨¢ideoir¨ª lonnaithe sa Bhreatain, sna St¨¢it Aontaithe, san Astr¨¢il agus i gCeanada, i measc neart t¨ªortha eile. Is ¨¢is iontach ¨¦ d¨²chas.ie d¨®ibh si¨²d a chuireann suim i l¨¦ann an bh¨¦aloidis, sa stair ¨¢iti¨²il, sa tseand¨¢la¨ªocht, i gc¨²rsa¨ª ginealais, sa teangeola¨ªocht agus i m¨®r¨¢n r¨¦ims¨ª taighde eile. Is f¨¦idir an baili¨²ch¨¢n a chuardach de r¨¦ir ¨¢iteanna, de r¨¦ir daoine agus de r¨¦ir topaic¨ª, agus t¨¢ ¨¢bhar ann ¨® nach m¨®r gach par¨®iste sa t¨ªr.

Is toradh ¨¦ d¨²chas.ie ar chomhph¨¢irt¨ªocht a cuireadh ar bun in 2012 idir Cnuasach Bh¨¦aloideas ?ireann in UCD, ceann de na cnuasaigh b¨¦aloidis is m¨® ar domhan, Leabharlann Dhigiteach UCD agus Fiontar & Scoil na Gaeilge, aonad teagaisc agus taighde tr¨ª mhe¨¢n na Gaeilge in DCU. T¨¢ s¨¦ mar aidhm ag an tionscadal baili¨²ch¨¢in uile Chnuasach Bh¨¦aloideas ?ireann a dhigiti¨² agus a chur ar f¨¢il don phobal ar l¨ªne. T¨¢ an tionscadal ¨¢ ch¨®mhaoini¨² ag An Roinn Cult¨²ir, Oidhreachta agus Gaeltachta le taca¨ªocht ¨®n gCrannchur N¨¢isi¨²nta, agus ag Col¨¢iste Ollscoile Baile ?tha Cliath le cabhair airgeadais ¨® Fhond¨²ireacht Bh¨¦aloideas ?ireann.