Staid¨¦ar agus Athbhreithni¨² Leantach ar Luathchur i bhfeidhm Shonra¨ªochta¨ª Ghaeilge na Sraithe S¨®iseara¨ª (T1 & T2)

English Version

Pr¨ªomhthaighdeoir¨ª: An Dr Aisling N¨ª Dhiorbh¨¢in & An Dr Sarah O'Grady

Foireann an Taighde: An Dr Se¨¢n Mac Riste¨¢rd & Pearse Ahern 

T¨¢ an taighde seo coimisi¨²naithe ag an gComhairle N¨¢isi¨²nta Curaclaim agus Meas¨²nachta (CNCM). 

Cad faoi at¨¢ an tionscadal taighde? 

Cuireadh m¨²nla sol¨¢thair idirdhealaithe ar f¨¢il do theagasc agus foghlaim na Gaeilge sa tSraith Sh¨®isearach i 2017.  Ag lean¨²int ¨®n Athbhreithni¨² luath ar chur i bhfeidhm na Sonra¨ªochta¨ª Gaeilge T1&T2 don tSraith Sh¨®isearach (Mac Gearailt & ? Duibhir, 2023), t¨¢ s¨¦ mar aidhm ag an taighde seo, staid¨¦ar agus athbhreithni¨² leantach a dh¨¦anamh ar luathchur i bhfeidhm shonra¨ªochta¨ª Ghaeilge na Sraithe S¨®iseara¨ª (T1&T2) i scoileanna iar-bhunl¨¦ibh¨¦il in ?irinn.  Is taighde ilghn¨¦itheach modhanna measctha at¨¢ sa taighde seo at¨¢ coimisi¨²naithe ag an CNCM.  D¨¦anfaidh an taighde ini¨²chadh ar an taith¨ª agus ar na tuairim¨ª d¨®ibh seo at¨¢ ag dul i ngleic le sonra¨ªochta¨ª Gaeilge na Sraithe S¨®iseara¨ª (T1 & T2) agus at¨¢ ¨¢ gcur i bhfeidhm thar thr¨¦imhse tr¨ª bliana. T¨¢ s¨¦ mar aidhm ag an taighde l¨¦argas a fh¨¢il ar thaith¨ª agus ar thuairim¨ª m¨²inteoir¨ª iar-bhunscoile na Gaeilge, scol¨¢ir¨ª agus gairmithe eile scoilbhunaithe  (m.sh. C¨²nt¨®ir¨ª Teanga Gaeilge, Comhordaitheoir¨ª Ranna na Gaeilge, C¨²nt¨®ir¨ª Riachtanais Speisialta, Pr¨ªomhoid¨ª) maidir le cur i bhfeidhm shonra¨ªochta¨ª Ghaeilge na Sraithe S¨®iseara¨ª (T1 & T2) i r¨¦imse an teagaisc, na foghlama agus an mheas¨²naithe. Baileofar l¨¦argais chomh maith ¨® thuismitheoir¨ª/chaomhn¨®ir¨ª agus baileofar aighneachta¨ª scr¨ªofa ¨® ph¨¢irtithe leasmhara oideachais ar bhonn n¨ªos leithne.  

D¨ªreoidh an taighde ar choh¨®rt scol¨¢ir¨ª i scoileanna c¨¢s-staid¨¦ir a thosaigh ar an tSraith Sh¨®isearach i Me¨¢n F¨®mhair 2023. Baileofar sonra¨ª ¨® ghr¨²pa¨ª f¨®cais/agallaimh le m¨²inteoir¨ª agus gairmithe eile scoilbhunaithe i mBliain 1 agus i mBliain 3. Tabharfar cuireadh do scol¨¢ir¨ª p¨¢irt a ghlacadh i ngr¨²pa¨ª f¨®cais ar l¨¢thair na scoile i mBliain 2 agus i mBliain a 3. Beidh deis ag tuismitheoir¨ª agus ag caomhn¨®ir¨ª sna scoileanna c¨¢s-staid¨¦ir ag gcuid tuairim¨ª a roinnt i suirbh¨¦ anaithnid i mBliain 3.  Tabharfar cuireadh do ph¨¢irtithe leasmhara san oideachas aighneacht scr¨ªofa a dh¨¦anamh maidir le sol¨¢thar shonra¨ªochta¨ª Ghaeilge na Sraithe S¨®iseara¨ª i mBliain 3. Tabharfar cuireadh do gach m¨²inteoir iar-bhunscoile Gaeilge p¨¢irt a ghlacadh i suirbh¨¦ n¨¢isi¨²nta i mBliain 2 agus i mBliain a 3. T¨¢ faomhadh eitice faighte ag an tionscadal taighde seo ¨® Choiste Eitice Ollscoil Chathair Bhaile ?tha Cliath (REC): DCUREC/2023/263.

Is iad seo na pr¨ªomhcheisteanna a threor¨®idh an taighde: 

1. Cad ¨¦ an taith¨ª at¨¢ ag m¨²inteoir¨ª agus scol¨¢ir¨ª ar chur i bhfeidhm shonra¨ªochta¨ª Ghaeilge na Sraithe S¨®iseara¨ª (T1 agus T2) i r¨¦imse an teagaisc, na foghlama agus an mheas¨²naithe agus cad iad na tuairim¨ª at¨¢ acu ina leith?

2. Cad ¨¦ an taith¨ª at¨¢ ag p¨¢irtithe leasmhara ar na taca¨ªochta¨ª at¨¢ ar f¨¢il maidir le cur i bhfeidhm an tsol¨¢thair agus na sonra¨ªochta¨ª, agus c¨¦n constaic¨ª m¨¢s ann d¨®ibh, at¨¢ ann don chur i bhfeidhm?

3. An dtagann cur i bhfeidhm na sonra¨ªochta¨ª  le r¨¦as¨²na¨ªocht agus le haidhmeanna na sonra¨ªochta¨ª uasd¨¢taithe (T1 agus T2) don Ghaeilge sa tSraith sh¨®isearach, agus leis an gCreat don tSraith Sh¨®isearach (2015) ar bhonn n¨ªos leithe?

M¨¢s pr¨ªomhoide scoile t¨² agus m¨¢ t¨¢ sp¨¦is ag do scoilse p¨¢irt a ghlacadh sa taighde seol r¨ªomhphost chuig sealbhu@dcu.ie roimh 5:00 i.n. 29 Feabhra 2024. 

Tabhair faoi deara le do thoil nach gcinnt¨ªonn l¨¦iri¨² sp¨¦ise go roghn¨®far do scoilse le bheith mar scoil ch¨¢s-staid¨¦ir. Beidh SEALBH? i dteagmh¨¢il leat maidir le toradh do l¨¦irithe sp¨¦ise. 

M¨¢ t¨¢ ceisteanna agat faoin taighde t¨¦igh i dteagmh¨¢il le: sealbhu@dcu.ie 

Breis eolais faoin taighde

C¨¦ at¨¢ i mbun an taighde?   

Tar ¨¦is pr¨®iseas tairisceana ioma¨ªoch choimisi¨²naigh an CNCM foireann taighdeoir¨ª ¨® SEALBH?: L¨¢rionad Taighde DCU um Fhoghlaim agus Teagasc na Gaeilge le tabhairt faoin taighde. 

T¨¢ r¨¦imse leathan taith¨ª ag foireann taighde SEALBH? ag tabhairt faoi thaighde i scoileanna agus le p¨¢irtithe leasmhara san oideachas. T¨¢ s¨¦ l¨¦irithe ag SEALBH? go n-¨¦ir¨ªonn leo  tionscadal taighde i gcr¨ªch go rath¨²il tr¨ª mhe¨¢n na Gaeilge. Beidh gr¨²pa comhairleoir¨ª a bhfuil saineolas acu ar thaighde curaclaim, ar thaighde ar an nGaeilge agus ar mhodheola¨ªochta¨ª taighde ag tabhairt taca¨ªochta don fhoireann taighde chomh maith. 

Cad at¨¢ i gceist le ¡°T1" agus ¡°T2¡±?

Faoi l¨¢thair t¨¢ dh¨¢ shonra¨ªocht ann don Ghaeilge ag leibh¨¦al na Sraithe S¨®iseara¨ª. Tagra¨ªonn T1 agus T2 do phr¨ªomhtheanga na scoile - scoileanna T1 agus scoileanna T2. T¨¢ an tsonra¨ªocht T1 curtha i bhfeidhm i scoileanna T1 a fheidhm¨ªonn tr¨ª mhe¨¢n na Gaeilge. Is ¨ª an Ghaeilge teanga chumars¨¢ide na scoile i scoileanna T1. Leantar an tsonra¨ªocht T1 i roinnt scoileanna T2 nuair a bh¨ªonn aonad n¨® sruth l¨¢n-Ghaeilge ann. Cuirtear an tsonra¨ªocht T2 i bhfeidhm i scoileanna T2 arb ¨¦ B¨¦arla an me¨¢n teagaisc iontu agus inar m¨²intear an Ghaeilge mar ¨¢bhar scoile.  Is scoileanna T2 iad m¨®rchuid de na scoileanna ag leibh¨¦al na hiar-bhunscoile.  

Cad at¨¢ i gceist le modhanna measctha? 

Is ¨¦ard at¨¢ i gceist le taighde modhanna measctha n¨¢ go mbaileofar sonra¨ª cainn¨ªocht¨²la agus sonra¨ª c¨¢il¨ªocht¨²la sa taighde seo. Bainfear leas as r¨¦imse uirlis¨ª taighde lena n-¨¢ir¨ªtear agallaimh/gr¨²pa¨ª f¨®cais aghaidh ar aghaidh n¨® ar l¨ªne le m¨²inteoir¨ª agus gairmithe eile scoile, gr¨²pa¨ª f¨®cais aghaidh ar aghaidh le scol¨¢ir¨ª, suirbh¨¦anna anaithnide ar l¨ªne le m¨²inteoir¨ª iar-bhunscoile Gaeilge, suirbh¨¦ anaithnid le tuismitheoir¨ª/chaomhn¨®ir¨ª agus aighneachta¨ª scr¨ªofa ¨® ph¨¢irtithe leasmhara. 

Cad is ciall le taighde ilghn¨¦itheach?

Cialla¨ªonn ilghn¨¦itheach go mbaileofar sonra¨ª faoi thaith¨ª agus tuairim¨ª daoine ¨¦ags¨²la lena n-¨¢ir¨ªtear m¨²inteoir¨ª, scol¨¢ir¨ª, gairmithe eile scoile (m.sh. c¨²nt¨®ir¨ª teanga, c¨²nt¨®ir¨ª riachtanais speisialta, pr¨ªomhoid¨ª), tuismitheoir¨ª/caomhn¨®ir¨ª agus p¨¢irtithe leasmhara oideachais. T¨¢ tr¨ª ch¨¦im sa taighde tr¨ª bliana seo. 

Cad iad na sonra¨ª a mbaileofar ag gach c¨¦im den taighde? 

Tr¨ª leas a bhaint as an dearadh taighde seo beidh s¨¦ d¡¯acmhainn ag an taighde eolas a thabhairt d¨²inn ar an taith¨ª  at¨¢ ag scol¨¢ir¨ª, ag m¨²inteoir¨ª agus ag gairmithe eile scoile ar chur i bhfeidhm shonra¨ªochta¨ª Ghaeilge na Sraithe S¨®iseara¨ª (T1&T2) in iar-bhunscoileanna. Beidh s¨¦ d¡¯acmhainn ag an taighde l¨¦argais a thabhairt ar an taith¨ª  at¨¢ ag p¨¢irtithe leasmhara ar na taca¨ªochta¨ª at¨¢ ar f¨¢il maidir leis an sol¨¢thar agus cur i bhfeidhm na sonra¨ªochta¨ª, agus c¨¦n constaic¨ª m¨¢s ann d¨®ibh at¨¢ ann don chur i bhfeidhm. Tabharfar l¨¦argas sa taighde seo ar faoi mar a thagann cur i bhfeidhm na sonra¨ªochta¨ª leis an r¨¦as¨²na¨ªocht agus leis na haidhmeanna at¨¢ ann  don leagan uasd¨¢taithe de na sonra¨ªochta¨ª Gaeilge (T1 &T2) ag leibh¨¦al na Sraithe S¨®iseara¨ª agus leis an gCreat don tSraith Sh¨®isearach (2015) ar bhonn n¨ªos leithne. 

Conas a earc¨®far scoileanna?  

Seolfar foirm l¨¦irithe sp¨¦ise tr¨ª r¨ªomhphost SEALBH? chuig gach iar-bhunscoil ag tabhairt cuireadh d¨®ibh sp¨¦is a l¨¦iri¨² sa taighde.

Conas a roghn¨®far na scoileanna c¨¢s-staid¨¦ir? 

Roghn¨®far scoileanna c¨¢s-staid¨¦ir a bheidh ionada¨ªoch ar r¨¦imse foghlaimeoir¨ª teanga agus r¨¦imse comhth¨¦acsanna foghlama ag an iar-bhunleibh¨¦al. D¡¯fh¨¦adfadh na catag¨®ir¨ª seo a bheith i gceist - scoileanna T2, scoileanna T1 laistigh agus lasmuigh den Ghaeltacht, scoileanna uirbeacha/tuaithe, scoileanna a bhfuil st¨¢das DEIS acu, scoileanna ina bhfuil aonad/sruth l¨¢n-Ghaeilge, scoileanna i gceantair ¨¦ags¨²la. Bainfear leas as sampl¨¢il bhreithi¨²nais is ¨¦ sin le r¨¢ go roghn¨®far scoileanna leis na crit¨¦ir maidir le hilghn¨¦itheacht scoileanna rannph¨¢irteacha a chomhl¨ªonadh. 

Conas a dh¨¦anfar bainisti¨² ar shonra¨ª pearsanta?

D¨¦anfar bainisti¨² ar aon sonra¨ª pearsanta a mbaileofar le linn na taighde seo de r¨¦ir Polasa¨ª um Chosaint Sonra¨ª na hOllscoile. Baileofar aon sonra¨ª pearsanta le cead ¨® na rannph¨¢irtithe amh¨¢in. M¨¢ t¨¢ aon cheist ag rannph¨¢irtithe faoi bhainisti¨² n¨® faoi ¨²s¨¢id a gcuid sonra¨ª moltar d¨®ibh teagmh¨¢il a dh¨¦anamh leis na bpr¨ªomhthaighdeoir¨ª. 

C¨¦ leis a dh¨¦anaim teagmh¨¢il m¨¢ bh¨ªonn ceist agam faoin taighde? 

M¨¢ t¨¢ ceisteanna agat faoin taighde, t¨¦igh i dteagmh¨¢il le sealbhu@dcu.ie (L¨ªne an ?bhair: Tionscadal Taighde T1/T2) le do thoil.